Her gün kullandığımız bir çok makine ve alet elektrikle çalışmaktadır. Elektrik hayatımızda öylesine bir yer edindi ki artık birkaç saatlik elektrik kesintilerine bile tahammül edemiyoruz. Elektrik kesintilerine olan tahammülün bu kadar az olması bu kesintiler esnasında elektrik ihtiyacının karşılanabilmesi için kullanılan jeneratör ve kesintisiz güç kaynakları (UPS) kullanımını artırmaktadır. Her iki cihaz da elektrik enerjisi için kullanılıyor olsa bile ikisi arasında farklar bulunmaktadır.

 

Jeneratörler ve kesintisiz güç kaynakları arasındaki farkları görmek için öncelikle bu iki enerji kaynağı hakkında bilgilere bakalım.

 

Jeneratörler

Jeneratörler elektrik üreten elektromekanik cihazlardır. Aslında mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren enerji dönüşüm makinalarıdır. Elektrik kesintisi sırasında enerji kaynağı olarak kullanılan jeneratörler genellikle dizel veya benzinli jeneratörlerdir. Bir dizel veya benzin motoru tarafından üretilen mekanik enerji elektrik enerjisine çevrilir ve elektrik ihtiyacı karşılanır.

 

Kesintisiz Güç Kaynakları (UPS)

Kesintisiz güç kaynakları her hangi bir anda meydana gelecek elektrik kesintisi sırasında elektrikli cihazın kesintisiz bir şekilde çalışmaya devam etmesi için kullanılır. Genellikle anlık elektrik kesintilerinin çok büyük zararlara neden olabileceği ve kayıplara neden olabilecek yerlerde kullanılırlar.

 

Kesintisiz güç kaynakları DC gerilim kaynağı olan akülerde depolanan enerjiyi bir evirici yardımıyla AC gerilime dönüştürerek enerji kaynağı sağlamaktadır. Akülerde depolanan enerji belirli bir kapasitede olduğu için UPS belirli bir süreliğine enerji sağlayabilir.

 

Aynı amaç için tasarlanan bu iki enerji kaynağı farklı prensiplerde çalıştığı için kullanım alanları ve uygulamaları birbirinden farkıdır. Bu farkları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

 

Jeneratörler dizel veya benzinli motorlar ile çalıştığı için uzun süre enerji sağlayabilir. UPS ise aküler tarafından sağlanan enerjiyi kullandıkları için belirli süre enerji sağlayabilir.

Jeneratörlerin farklı boyutlarda ve farklı güçlerde istenilen uygulamaya özel tipleri bulunur ve bir evin enerjisini karşılayabilen küçük jeneratörler olduğu gibi büyük üretim tesislerinin enerjisini karşılayabilecek büyük jeneratörler de bulunmaktadır. Bir üretim tesisinin enerjisini karşılayabilecek büyüklükte bir UPS söz konusu olamaz. Sadece kısa süreliğine belirli cihazları çalıştırabilecek büyüklükte UPS’ler bulunabilir.

Elektrik kesintisinde jeneratörlerin devreye girmesi için birkaç saniye hatta dakika geçer. Bu süre kesintisiz güç kaynaklarında sıfırdır. Kesintisiz güç kaynakları hiçbir kesinti olmadan hemen devreye girer.

Jeneratörlerin esas amacı elektrik enerjisi sağlamaktır. Kesintisiz güç kaynaklarının esas amacı ise elektrik kesintisi sırasında sistemi enerjisiz bırakmamaktır.

Jeneratör ve UPS genellikle beraber kullanılırlar. Elektrik kesintisinin meydana geldiği ilk anda UPS hassas cihazları kesinti olmadan besleyerek kayıpları engeller. Bununla beraber bir süre sonra jeneratör devreye girerek enerji ihtiyacını uzun süre karşılar.